เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ.2558 ศูนย์เฝ้าระวังความปลอดภัยด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ประเทศไทย ได้รายงานการเกิดผื่นแพ้ผิวหนังชนิด Fixed-drug eruption นอกจากนี้ยังพบผื่นผิวหนังชนิดรุนแรงอื่น ๆ ด้วย เช่น Stevens-Johnson syndrome และ toxic epidermal necrolysis ภายหลังใช้ยาไดเมนไฮดริเนต ( Dimenhydrinate) ซึ่งยานี้ได้รับอนุมัติทะเบียนครั้งแรกในประเทศไทยเมื่อปี พ.ศ. 2526 ปัจจุบันมีทั้งหมด 69 ตำรับ ชนิดรับประทานและฉีด ขนาด 50 มิลลิกรัม ใช้ป้องกันและบรรเทาอาการ เมารถ เมาเรือ เมาเครื่องบิน และรักษาอาการ vertigo อาการคลื่นไส้อาเจียนที่เนื่องมาจากการบำบัดด้วยการช็อตไฟฟ้า การดมยาสลบและศัลยกรรมการผิดปกติของหูชั้นใน การฉายรังสี และกลุ่มอาการหลังการทำเฟเนสเตรชั่น (ที่หู) จึงขอให้ใช้ยาดังกล่าวด้วยความระมัดระวัง
ผื่นแพ้ยา fixed-drug eruption เป็น ผื่นแพ้ยาที่พบได้บ่อย ลักษณะของผื่นจะมีรูปร่างกลม ขอบชัดเจน ระยะแรกเริ่มจะมีสีแดงจัด ต่อมาตรงกลางของผื่นอาจเปลี่ยนเป็นสีแดงคล้ำหรือออกม่วง ผู้ป่วยที่มีอาการแพ้มากบริเวณตรงกลางของผื่นอาจพองเป็นตุ่มน้ำได้ มักจะมีอาการแสบ ๆ คัน ๆ ลักษณะที่สำคัญที่สุดของผื่นแพ้ยาชนิดนี้ คือ หากผู้ป่วยได้รับยาเดิมที่แพ้เป็นครั้งต่อ ๆ มาอีก ก็จะเกิดผื่นแพ้ยาซ้ำตรงตำแหน่งเดิมทุกครั้งเสมอไป
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ประเทศไทย อ้างผลการประเมินจากการรายงานการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ในฐานข้อมูล Thai Vigibase ซึ่งได้รับรายงานจากเครือข่ายทั่วประเทศ จำนวนทั้งสิ้น 3,322 ฉบับ เป็นรายงานทางระบบผิวหนัง (skin and appendages disorders) มากที่สุด จำนวน 2,711 ฉบับ (ข้อมูล ณ วันที่ 8 พฤษภาคม 2558) โดยพบ fixed-drug eruption มากที่สุด จำนวน 1,013 ฉบับ มีระดับความสัมพันธ์ใช่แน่นอน (certain) 223 ฉบับ อาจจะใช่ (probable) 634 ฉบับ น่าจะใช่ (possible) 148 ฉบับ ไม่น่าใช่ (unlikely) 1 ฉบับ และไม่ทราบ (unknown) 7 ฉบับ ผลของอาการส่วนใหญ่หายโดยยังมีร่องรอยเดิม นอกจากนี้ ฐานข้อมูล Thai Vigibase ยังพบผื่นผิวหนังรุนแรงชนิดอื่น ๆ เช่น Stevens-Johnson syndrome 71 ฉบับ epidermal necrolysis 4 ฉบับ toxic epidermal necrolysis 21 ฉบับ erythema multiforme 45 ฉบับ erythema multiforme severe 3 ฉบับ เป็นต้น
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. การเกิด Fixed-drug eruption ภายหลังใช้ยา Dimenhydrinate. จดหมายข่าว HPVC Safety News ฉบับที่ 3/2558 วันที่ 2 มิถุนายน 2558. สืบค้นจาก http://thaihpvc.fda.moph.go.th/thaihvc/Public/NewsAdr/uploads/hpvc_341.pdf
pharmaphila 